Help, ik erf een huis

Waar krijg je mee te maken als je een huis erft?

Elk mens krijgt waarschijnlijk één of twee keer in zijn/haar leven te maken met een erfenis. In sommige gevallen is ook een huis onderdeel van de erfenis. Waar moet je allemaal op letten als zo’n situatie zich voordoet?

We spreken met Notaris Xander Stuijt van Krans Notarissen uit Haarlem. Stuijt is gespecialiseerd in erfrecht en heeft jarenlange ervaring met het afwikkelen van erfenissen.

Stuijt : “Vaak gaat de afwikkeling van de erfenis probleemloos. Maar een erfenis kan een mijnenveld zijn voor een gemiddelde burger. Helemaal als er geen testament is opgesteld en er al spanningen zijn in de familie.”

Wat moet je doen als er een erfenis is met een woning?

“De eerste stap bij een erfenis is altijd om te bepalen wie de erfgenamen zijn. Die speurtocht begint bij het onderzoeken of er een testament is opgesteld. Hiervoor moet je naar een notaris. Er kunnen namelijk in de loop van de tijd meerdere testamenten zijn opgesteld. Als jij het testament uit het bureaulaatje in het ouderlijk huis hebt gevonden, dan hoeft dit niet het laatste testament te zijn. Er kan een nieuw testament zijn opgesteld waarin andere erfgenamen zijn benoemd. Misschien ben je wel onterfd! Een notaris zal dus voor je onderzoeken of er een testament is en wat de laatste versie is. In het testament staat o.a. beschreven wie de erfgenamen zijn en wie wat erft. Daarnaast is er vaak een executeur benoemd door de overledene. Dit is de persoon die de erfenis af moet gaan wikkelen.”

En als er geen testament is?

“Als er geen testament is, dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Dat is in eerste instantie de echtgenoot of geregistreerd partner en kinderen. Zijn die er niet (meer) dan volgen de ouders en broers en zusters.”

Wat als bekend is wie de erfgenamen zijn?

“Realiseer je dat je bij een erfenis alles erft: dus niet alleen de bezittingen en het eventuele huis, maar ook de mogelijke (verborgen) schulden! Accepteer dus niet zomaar de erfenis, maar doe eerst onderzoek. Als het om ouders gaat, dan is vaak wel bekend of er schulden zijn, maar wat als je erfenis inclusief woning krijgt van een oudtante uit Drenthe? Hoe verder je afstaat van de overledene, hoe meer reden om alles goed uit te zoeken.”

Wat is het risico als je de erfenis gewoon accepteert?

Als je de erfenis “zuiver accepteert” dan zijn dus ook alle eventuele schulden voor jou. Dit kan ook een onbekende schuld aan een buurman zijn dat op een papiertje is gekrabbeld. Op de woning kan ook nog een grote restschuld zitten. Als na verkoop van de woning blijkt dat de opbrengst onvoldoende is om de hypotheek af te lossen, dan heb je een probleem. In dat geval draaien de erfgenamen op voor alle kosten! Veel kan je zelf onderzoeken. Bijvoorbeeld door in het huis naar bankafschriften te speuren, of door eerdere belastingaangiften te bekijken. Die eerste fase is dus essentieel: doe even niets met de erfenis, maar verdiep je grondig in de financiële zaken. Kom ook niet in de verleiding om bijvoorbeeld even snel wat van de inboedel te verkopen op Marktplaats, want juridisch kan dat gezien worden als zuivere aanvaarding van de erfenis. Dat geldt ook als je alvast de makelaar de opdracht geeft om de woning te verkopen.”

“Een erfenis is voer voor oorlog. Vooral als er al spanningen zijn.”

Wat moet je doen als er mogelijk grote schulden zijn?

“Je kunt een erfenis beneficiair aanvaarden. In dat geval draai je niet op voor de schulden als die hoger zijn dan bezittingen. Bij twijfel over de financiën is dit vaak de beste strategie. Zijn er meerdere erfgenamen en één van hen kiest voor beneficiaire aanvaarding, dan geldt dit voor alle erfgenamen. Je kunt een erfenis ook verwerpen. In dat geval doe je er afstand van. Heb je meerderjarige kinderen? Hou er in dat geval wel rekening mee, dat de erfenis automatisch overgaat naar hen! Bij minderjarigen wordt de erfenis trouwens altijd beneficiair afgehandeld zodat zij niet met schulden komen te zitten.”

Is het dan niet het beste om altijd voor beneficiaire aanvaarding te kiezen?

“Bij twijfel over de financiën zeker. Maar realiseer je wel dat je dan ook aan allerlei wettelijke regels vastzit. Zo moet je bijvoorbeeld naar de rechtbank en betaal je griffierechten. Ook moet je in zo’n geval de boedel beschrijven en gelden er allerlei andere regels. De nalatenschap moet vereffend worden. Dat is in de wet bepaald. ‘

Wie regelt de afhandeling van de erfenis?

“Als in het testament een executeur is benoemd, zal deze de erfenis afwikkelen. Een executeur heeft een volledige bevoegdheid. Hij/zij bepaalt dus onder andere (vaak wel in overleg) welke makelaar de woning gaat verkopen en voor welke prijs. In veel gevallen is het fijn als de executeur zelf geen erfgenaam of familielid is als er sprake is van spanningen tussen de erfgenamen. Dit risico wordt groter, naarmate er meer erfgenamen zijn. Een erfenis is voer voor oorlog. Vooral als er al spanningen zijn. Je wilt niet dat deze ellende samenkomt bij het lid van de familie die toevallig als executeur is benoemd. Is er geen executeur benoemd, of weigert de aangewezen executeur? Dan kan je ook een notaris inschakelen. Deze krijgt dan de volmacht om de erfenis af te wikkelen.”